Na početku, 2014. godine dok smo bili samo monterska firma za ugradnju dekinga, imali smo priliku da radimo sa svim tipovima ovih obloga za spoljnu upotrebu koje su se mogle kupiti na našem tržištu. U prvoj godini, preko 80% deking projekata koje smo realizovali bilo je od impregniranog bora, a tek poneki projekat od termotretiranog jasena i svega jedan od egzotične vrste drveta – masaranduba. Tržište je bilo mlado i ponuda veoma skromna, pa smo kompozitni WPC deking mogli samo da gledamo u katalozima i na veb sajtovima inostranih proizvođača. Slaba zastupljenost WPC dekinga, pa samim tim nedovoljna informisanost kupaca i visoka cijena sprečavali su nas, u toj nultoj godini, da osjetimo ovaj revolucionarni materijal pod rukom.
Držali smo se drveta.
Termotretirani jasen je, zbog svojih mana poput pojave pukotina odmah nakon ugradnje i naglih promjena u intenzitetu boje, isključen iz naše ponude. Fokus smo usmjerili na četinare, odnosno impregnirani bijeli bor, preko kojeg smo ubrzo otkrili i sibirski ariš koji je po svim karakteristikama, tehničkim i estetskim, nadmašio impregnirani deking i postao naša preporuka kupcima.
Već u drugoj godini našeg poslovanja tržište se probudilo. Interesovanje za deking platforme bilo je sve veće, pa je i ponuda postala bogatija. U salonima podova, WPC deking je dobio svoje izložbeno mjesto, a nama su počeli stizati prvi upiti za montažu WPC kompozitnog dekinga.
I mi smo ih, naravno, prihvatili.
U narednim godinama, rasli smo zajedno s tržištem. Paralelno, prelazeći s projekta na projekat, montirali smo i sibirski ariš i WPC deking. Pratili smo ponašanje jednog i drugog materijala u raznim klimatskim uslovima, od primorja do planina, i na raznim tipovima podloga, poput zemlje, betona, čelične konstrukcije, pijeska, za potrebe privatnih objekata poput porodičnih terasa, ali i javnih površina poput marina i gradskih trgova. To je bio svojevrstan dugogodišnji uporedni test ova dva materijala iz kojeg smo mnogo naučili i stekli praktično iskustvo na osnovu kojeg smo gradili dalji razvoj firme. Koji je rezultat tog testa?
Savadeck – brend usmeren isključivo na kompozitne materjiale.
Isključili smo sibirski ariš iz ponude, a razloge zbog kojih je WPC deking pobijedio, pročitajte u nastavku ovog članka.
Koja je primjena deking podova?
Da bismo mogli dublje ući u uporedni test dekinga od ariša i dekinga od kompozita, neophodno je napraviti kratak osvrt na primjenu dekinga. Deking obloge se koriste kao podovi za vanjsku upotrebu tako da estetski podsjećaju na brodske palube (“deck” u prevodu sa engleskog znači “paluba”) zbog čega su brzo potisnuli sve ostale tradicionalne podove za eksterijer, poput keramičkih pločica, behatona, štampanog betona i sličnih obloga, te su postali prvi izbor sve većeg broja kupaca. Koriste se za oblaganje poda na privatnim terasama, stazama u dvorištu i oko bazena, splavovima, ali i javnim površinama poput marina i dokova, bašti ugostiteljskih objekata, parkova i gradskih trgova. Ovi podovi su izloženi svim vanjskim uticajima poput snijega, kiše, UV zračenja, promjena temperature, a uz to se preko njih neprestano gazi ili pomjera namještaj, zbog čega, prije ili kasnije, deking koji ste odabrali, kao i način upotrebe, u manjoj ili većoj mjeri pokazuje tragove korišćenja, nastale od atmosferskih uticaja ili ljudskog faktora.
Upravo o tim tragovima korišćenja pišemo u nastavku ovog članka, upoređujući sibirski ariš i WPC deking.
Otpornost dekinga na mehanička oštećenja
Vjerovatno prvi na listi kriterijuma po kojima ocjenjujemo kvalitet dekinga je otpornost na mehanička oštećenja, od koje direktno zavisi koliko će deking platforma trajati, ali i kako će izgledati nakon godinu, dvije ili deset. Za sibirski ariš se veže epitet da je najčvršće drvo. Istina je da je sibirski ariš, pored kedrovine, najčvršći od svih četinara. A četinari ipak spadaju u meko drvo (softwood). Postoje mnogo čvršće vrste drveta iz kategorije “hardwood” građe. Uglavnom su to egzotične vrste iz Južne Amerike, poput ipe-lapačoa, kumarua, masarandube i sličnih. Ono što izdvaja sibirski ariš od ostalih četinara je njegovo geografsko porijeklo, odnosno surovi sibirski uslovi u kojima raste, pa zbog izuzetno niskih temperatura ima slab i usporen rast, svega jedan milimetar godišnje u prečniku, zbog čega ima izrazito sabijenu strukturu, gotovo bez ljetnjih godova, a samim tim i visoku specifičnu masu od 900 kg/m3. Sve ove karakteristike čine sibirski ariš pogodnim drvetom za vanjsku upotrebu i otpornim na atmosferske uticaje.
Ipak, nivo otpornosti zavisi od načina primjene građe za dalju upotrebu, odnosno struganja i termičke obrade, klasifikacije građe, kao i daljeg tretiranja, upotrebe i održavanja. Prvi uslov da bi drvena obloga, bilo fasadna ili podna, mogla dugo ostati izložena svim vanjskim uticajima tokom promjena godišnjih doba ili smjenjivanja sunčanih i kišnih dana je pravilno struganje daske iz trupca tako da godovi budu radijalno ili vertikalno usmjereni u odnosu na lice i naličje profila, a evo i zašto:
Kao što vidite na fotografiji poprečnog presjeka deking profila od sibirskog ariša, godovi su usmjereni horizontalno u odnosu na lice ili naličje i imaju svoje zakrivljenje koje ima tendenciju da se ispravlja u suprotnom smjeru (u smjeru strelica), zbog čega se profil krivi, ili kako bi to stolari, u majstorskom žargonu rekli za ovakvu dasku, da će se iskorititi, a to izgleda ovako:
Da bi se izbjegla oštećenja ovakve vrste, neophodno je da daska, kao što smo već gore naveli, bude rezana tako da godovi budu usmjereni radijalno ili vertikalno u odnosu na lice i naličje profila:
Ovako rezana daska, ukoliko se pravilno ugradi, neće se kriviti, odnosno korititi. Ipak, građu rezanu na ovaj način, a samim tim i deking profil sa godovima usmjerenim kao na prikazu iznad, teško je pronaći na tržištu iz razloga što se prilikom rezanja trupca može dobiti svega 15-20% profila koji ima vertikalne godove u odnosu na lice i naličje, pa je takva daska izuzetno skupa.
Odabirom WPC dekinga, osigurali ste duži vijek trajanja poda i maksimalno smanjili mogućnost za defekte koji, kada se pojave, teško se saniraju.
Kakva je otpornost WPC dekinga na mehanička oštećenja?
WPC deking je profil napravljen od kompozita plastike i drveta, ali je sama formula materijala, kao i tehnologija proizvodnje, godinama poboljšavana da bi se postigle što bolje performanse. WPC deking iz Savadeck ponude u Premium klasi je sastav PVC-a i drvenih opiljaka. PVC je izuzetno čvrst i otporan materijal, pa je Premium deking na testu otpornosti (test na probijanje) izdržao pritisak do 230 kg/cm2 direktno usmjeren na najslabiji dio profila. Ovo je ekstremna otpornost koja Premium klasu predodređuje kao deking za javnu upotrebu, koji je postavljen na Savskom trgu, Beogradu na vodi, Savskom keju, Adi Ciganliji i mnogim hotelima i spa centrima, odnosno visoko frekventnim javnim površinama.
Zbog ove ekstremne otpornosti, Premium klasa ima garanciju od 10 godina! Ovakva otpornost nije neophodna za privatne terase, odnosno srednje i manje frekventne gazne površine, a kako prisustvo PVC-a u sastavu kompozita povećava cijenu obloge, kreirali smo i Classic i Natur seriju, koje u svom sastavu, umjesto PVC-a, imaju polietilen i ljusku riže. Ova tehnologija proizvodnje je dosta ekonomičnija, pa je i deking iz ovih serija pristupačniji kupcima. Činjenica je da polietilen čini deking iz Classic i Natur serije manje elastičnim, a samim tim i krhkijim, pa je na istom testu otpornosti izdržao usmjeren pritisak do 120 kg/cm2 i to na najslabijem dijelu profila. Iako je ovo duplo manja otpornost na probijanje, ona je više nego dovoljna za porodične terase, splavove, staze u dvorištu i oko bazena, bašte ugostiteljskih objekata i sve ostale manje i srednje frekventne gazne površine. Dok većina WPC dekinga namijenjenog za privatnu upotrebu koji se mogu kupiti na našem tržištu ima garanciju od 2 godine, na osnovu svih rezultata testova kao i praktičnog iskustva odlučili smo da na Classic i Natur seriju ponudimo garanciju od 5 godina!
Drveni, odnosno deking od sibirskog ariša, tokom godina testiranja pokazao se kao manje otporan materijal od WPC dekinga, i to po pitanju svih mehaničkih oštećenja, pucanja i krivljenja, ogrebotina nastalih od baštenskog namještaja, ali i rupa od ispadajućih čvorova na koje su se korisnici najviše žalili nakon odabira sibirskog ariša, jer kvare estetski doživljaj poda.
Otpornost dekinga na vodu i vlagu
Zbog konstantne izloženosti direktnom kontaktu s vodom (kiša i snijeg), drugi najvažniji kriterijum po kojem ocjenjujemo kvalitet dekinga je njegova otpornost na vodu i vlagu. Drvena građa koja je predviđena za vanjsku upotrebu suši se u komorama na 15-18% vlažnosti. Ovaj procenat drvo, ipak, ne zadržava cijele godine. Procjenat vlage u drvetu varira tokom promjena vlažnosti zraka, smjenjivanja kišnih i sunčanih dana, odnosno promjena godišnjih doba. Na primjer, početkom jeseni, kada nastupa sezona kiša, deking koji je tokom ljeta pod uticajem vrelih sunčanih dana procenat vlažnosti spustio sa 15% na 10%, nakon prvih kišnih dana će brzo imati duplo više vode u sebi, odnosno oko 20%. Dok zimi, usljed duge zavejanosti pod snijegom koji se konstantno otapa, procenat vlage u drvenom dekingu može ići i do 30%.
Ove nagle i drastične promjene prisustva vlage u drvetu, prikazane u dijagramu iznad, stvaraju idealne uslove za razvoj gljivičnih oboljenja i plesni, što uzrokuje truljenje drveta, kod nekih vrsta pre, a kod nekih kasnije. Proces truljenja drveta ne može se zaustaviti, ali se može usporiti redovnim godišnjim održavanjem koje se radi početkom proljeća kako bi tokom toplih ljetnjih dana mogli uživati u deking platformi. Ipak, i to uživanje dolazi s cijenom od 8 eura po metru kvadratnom, jer proces održavanja nije jednostavan i bez obzira kolika je deking platforma, ne može se uraditi za jedan dan. Prvi korak je odmašćivanje poda i skidanje površinskog sloja patine i prljavštine, a to je najefikasnije postići mašinom za pranje pod pritiskom.
Nakon detaljnog pranja, potrebno je sačekati dva do tri sunčana dana da bi se površina dekinga osušila kako bi se mogao nanijeti zaštitni sloj glazure ili hibridnog ulja, ili bilo kog trećeg premaza za održavanje i bojenje drveta. Prosječna cijena ovog održavanja je, kao što smo već naveli, 8 eura po metru kvadratnom, materijal i rad, a to znači da nakon osme godine, troškovi održavanja prelaze vrijednost same deking platforme.
Uzmimo, za poređenje, terasu od 50 m². Cijena oblaganja te površine dekingom od sibirskog ariša po sistemu “ključ u ruke” je oko 60 eura po m², odnosno ukupna vrijednost je 3.000 eura. Cijena jednog održavanja je 8 eura/m², što je 400 eura, za osam godina ukupna cijena održavanja iznosi 3.200 eura, što prelazi vrijednost izrade platforme, koja ipak neće izgledati onako lijepo kao prve godine.
WPC deking ne zahtijeva održavanje, pa samim tim nema ni dodatne troškove, ali ćemo se na ovo vratiti kasnije, idemo nekoliko koraka unazad.
Kakva je otpornost WPC dekinga na vodu i vlagu?
Testirali smo Savadek podove na ekstremne uslove simulirajući poplavu tako što smo sproveli test potapanja dekinga u vodu u trajanju od 28 dana. WPC patosnica širine 140 mm, koja je skoro mjesec dana bila neprekidno u vodi, proširila se za svega 0,2 mm po širini, što je zanemarivo. Može se reći da Savadek u Premium, Klasik i Natur seriji skoro da ne upija vodu.
Moramo napomenuti da ovo nije slučaj sa svim vrstama kompozitnog dekinga. Nekadašnji poznati, renomirani proizvođač dekinga Rehau isti test potapanja u vodu ograničio je na dva dana. Mnogi evropski brendovi također imaju slabe rezultate na ovom testu. Problem je u kompozitu koji u svom sastavu ima visok procenat drvene piljevine i strugotine koja upija vodu, što prouzrokuje tzv. bubrenje i širenje patosnica. Savadek je isti problem riješio novom formulom koja je značajan tehnološki napredak. Piljevinu i strugotinu smo zamijenili opnom od riže koja ne upija vodu kao drvo, što naš test na poplavu i ekstremne uslove pokazuje. Deking koji u svom sastavu sadrži rižu je Savadek Klasik i Natur. Premium klasa i dalje u sebi sadrži drvenu piljevinu, ali prisustvo PVC-a (koje smo zadržali zbog čvrstoće profila) uspijeva da je izoluje i zaštiti od vlage.
WPC deking i na ovom polju uvjerljivo pobjeđuje sibirski ariš. Prvenstveno ne upija vlagu, niti može patinirati usljed plesni i gljivičnih oboljenja kao drveni deking, a samim tim ima i znatno duži vijek trajanja, i to bez troškova održavanja.
Promjena boje dekinga i otpornost na toplotu
Treće pitanje koje nam kupci najčešće postavljaju je da li deking mijenja boju, i naš odgovor je: “Da.” Usled duge izloženosti sunčevim, odnosno UV zracima, do promjene u intenzitetu boje može doći i na najnovijem Mercedesu ili Poršeu. Jednostavno, sve bledi na Suncu, pa tako i deking podovi, bili oni kompozitni ili od sibirskog ariša. Međutim, kompozitni podovi, zbog prisustva UV protektora u svom sastavu, imaju kontrolisanu promjenu intenziteta boje, što možete vidjeti u rezultatima laboratorijskog testa na UV otpornost koji smo sproveli.
Kao što vidite, WPC deking će gubiti na intenzitetu boje, ali usporeno i kontrolisano. Do tih promjena neće doći naglo i za nekoliko mjeseci, pa one zapravo i nisu primjetne, niti izražene.
Za razliku od sibirskog ariša koji se tonira lazurnim premazima u sloju od nekoliko stotina, pa je promjena u intenzitetu boje izražena već nakon prve ljetne sezone, upravo zbog tankog sloja zaštite koja izbledi, pa ispod ostane prirodna boja drveta. WPC deking ima istu boju u svom sastavu kao i na površini. Tehnologija proizvodnje je takva da pigmentacija koja određuje boju patosnice prilikom proizvodnje “boji” cjelokupan materijal od kojeg se deking profil pravi, a ne samo površinu koja je najizloženija UV zračenju.
Montaža dekinga
Pored kvaliteta dekinga, pravilna montaža, kao i priprema podloge, najvažniji su kriterijumi i preduslovi da deking platforma traje dugi niz godina. I najkvalitetniji deking, ako se ugradi pogrešno, brzo će se deformisati. Svaki proizvođač ima razvijen i standardizovan sopstveni sistem montaže, prilagođen karakteristikama i formi dekinga koji proizvodi. Ipak, većina standarda se ne razlikuje i moraju se poštovati. Prvenstveno, podloga na koju će se postaviti podkonstrukcija za deking mora biti čvrsta i sa blagim padom, kako bi voda nesmetano mogla da se sliva bez zadržavanja ispod deking platforme.
WPC deking se isključivo montira skrivenim sistemom veze uz pomoć klipsi, tako da se šrafovi ne vide na licu patosnica.
Na ovom preseku deking platforme vidi se sklop, odnosno način na koji se WPC deking uz pomoć klipsi i šrafova pričvršćuje i fiksira za podkonstrukciju skrivenim sistemom veze, što pruža poseban estetski doživljaj. Korisnici vide čiste deking patosnice, kao da su zalijepljene za podlogu, a ne obloge iz kojih vire i svetlucaju glave šrafova po podu, što je najčešći slučaj kod drvenog dekinga.
Da li je moguće montirati deking od sibirskog ariša sa klipsama tako da se ne vide šrafovi?
Standardna debljina patosnice od sibirskog ariša koja se može kupiti na našem tržištu je 20 mm. Kada se sa bočnih strana po sredini profila urezuje kanal, odnosno nut za klipsu debljine 5 mm, ostaje svega po 7,5 mm debljine profila na mestu gde se patosnica fiksira za podkonstrukciju. Drvo, naročito u spoljnim uslovima, je izuzetno nemirno, ono „radi“ sa promjenama temperature, širi se i skuplja, tako da je 7,5 mm previše tanko da bi dugo opstalo. Upravo u tom delu deking profila sila ustezanja drveta je najjača, jer klipsa pričvršćena šrafom pruža otpor deking patosnici koja najčešće u tom delu puca jer je upravo tu najtanja.
To je razlog zašto drvene patosnice, šrafljene na ovaj način, nakon godinu dana ili dve škripe pod nogama. Mjesto gde se deking obloga oslanja na podkonstrukciju je naprslo, pa veza više nije čvrsta.
Drveni deking treba montirati tako da šraf prolazi kroz patosnicu i pričvršćuje je za podkonstrukciju. Ovo je najkvalitetnije i najdugotrajnije rješenje. Postoje namenski šrafovi za ovaj tip montaže, tzv. inoks šrafovi sa delimičnim navojem koji omogućavaju rad drveta u spoljnim uslovima.
Standardna debljina patosnice od sibirskog ariša koja se može kupiti na našem tržištu je 20 mm. Kada se sa bočnih strana po sredini profila ureže kanal, odnosno nut za klipsu debljine 5 mm, ostaje svega po 7,5 mm debljine profila na mestu gde se patosnica fiksira za podkonstrukciju. Drvo, naročito u spoljnim uslovima, je izuzetno nemirno, ono „radi“ sa promjenama temperature, širi se i skuplja, tako da je 7,5 mm previše tanko da bi dugo opstalo. Upravo u tom delu deking profila sila ustezanja drveta je najjača, jer klipsa pričvršćena šrafom pruža otpor deking patosnici koja najčešće u tom delu puca jer je upravo tu najtanja.
To je razlog zašto drvene patosnice, šrafljene na ovaj način, nakon godinu dana ili dve škripe pod nogama. Mjesto gde se deking obloga oslanja na podkonstrukciju je naprslo, pa veza više nije čvrsta.
Drveni deking treba montirati tako da šraf prolazi kroz patosnicu i pričvršćuje je za podkonstrukciju. Ovo je najkvalitetnije i najdugotrajnije rešenje. Postoje namenski šrafovi za ovaj tip montaže, tzv. inoks šrafovi sa delimičnim navojem koji omogućavaju rad drveta u spoljnim uslovima.
Kao što vidite, kvadratni metar ugrađenog WPC dekinga povoljniji je od kvadratnog metra ugrađenog dekinga od sibirskog ariša, još ako na to dodate troškove za održavanje drvenog dekinga koji nakon osme godine prevazilaze vrednost deking platforme, računica je jasna:
WPC deking pobeđuje sibirski ariš i u ekonomskom, odnosno pogledu isplativosti.
Postoje li prednosti sibirskog ariša?
Naravno. Sibirski ariš je u potpunosti prirodan materijal i zbog toga poseduje onu neodoljivu ljepotu i toplinu svojstvenu za masovno drvo. Ne samo kompozit, već i bilo koji drugi veštački materijal teško da može parirati prirodnom materijalu po pitanju estetike.
Naš glas u ovom slučaju ide sibirskom arišu!
Mi, u Savadeku, volimo puno drvo, ali smo tokom godina rada i stečenog iskustva naučili da budemo praktični. Deking je pod namjenjen za spoljnu upotrebu, pored visoke estetike, korisnici očekuju da taj isti pod bude dugotrajan, da se ne krivi i ne lomi, da bude bezbjedan za upotrebu i lak za održavanje. Najkraće rečeno, korisnici ne žele pod koji će im stvarati glavobolju, a nažalost, drveni deking podovi najčešće stvaraju glavobolju svojim korisnicima. Skloni su krivljenju i deformisanju. Prosečna patosnica AB klase u sebi sadrži najmanje 2-3 čvora od kojih će bar jedan za godinu ili dvije ispasti, a u podu, skupom i ekskluzivnom, ostaje rupa. Održavanje je skupo i zahtjevno i najčešće podrazumeva angažman majstora.
Kada sve ovo uporedimo sa dekingom od kompozita, na koji se naši klijenti ne žale, već ga rado preporučuju svojim prijateljima, prirodan sled i jeste izbacivanje sibirskog ariša iz ponude i pozicioniranje Savadeka kao brenda usmerenog isključivo na kompozitne materijale i savremene sisteme gradnje.